КОРРУПЦИЯГА ҚАРШИ МУРОСАСИЗ МУНОСАБАТ

Сўнгги йилларда мамлакатимизда барча соҳаларда кенг кўламли ислоҳотлар олиб борилмоқда. Шу билан бирга коррупцияга қарши курашиш ва бу иллатга нисбатан жамиятда муросасиз муносабатни шакллантириш борасида ҳам қатор амалий ишлар ҳаётга татбиқ этилди.

Хусусан “Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида”ги қонуннинг қабул қилиниши, шунингдек, Коррупцияга қарши курашиш бўйича республика идоралараро комиссиясининг ташкил этилиши, Коррупцияга қарши курашиш агентлигининг тузилиши ва коррупцияга қарши курашиш бўйича Давлат дастурининг тасдиқланиши юртимизда коррупция билан боғлиқ хуқуқбузарликларнинг олдини олишга қаратилган қатор чора-тадбирларни самарали амалга оширилишини таъминлади.

Мисол учун, коррупцияга қарши курашишнинг ҳуқуқий механизмларини такомиллаштиришга қаратилган бир қатор норматив ҳуқуқий ҳужжат, шу жумладан, “Жамоатчилик назорати тўғрисида”ги, “Давлат харидлари тўғрисида”ги, “Маъмурий тартиб-таомиллар тўғрисида”ги, “Ҳуқуқий ахборотни тарқатиш ва ундан фойдаланишни таъминлаш тўғрисида”ги қонунлар қабул қилинди.

Давлатимиз раҳбари томонидан куни кеча имзоланган “Коррупцияга қарши муросасиз муносабатда бўлиш муҳитини яратиш, давлат ва жамият бошқарувида корупциявий омилларни кескин камайтириш ва бунда жамоатчилик иштирокини кенгайтириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармон бу борадаги олиб борилаётган ислоҳотларнинг мантиқий давоми бўлиб, асосий кўзланган мақсад мамлакатимизда коррупцияга қарши курашиш тизимини янги босқичга олиб чиқишга қаратилган.

Мазкур Фармон билан қуйидагилар назарда тутилмоқда:

- коррупцияга оид жиноятларни содир этишда айбдор деб топилган шахсларнинг очиқ электрон реестри юритилиши белгиланиб, унга киритилган шахсларга нисбатан бир қатор чекловлар ўрнатилмоқда.

- 2022 йил 1 январдан бошлаб, давлат хизматчилари, уларнинг турмуш ўртоғи ва вояга етмаган фарзандларининг даромадлари ва мол-мулкини мажбурий декларация қилиш тизими жорий этилмоқда.

- манфаатлар тўқнашуви деб ҳисобланадиган ҳолатлар белгиланиб, уларга йўл қўйганлик учун жавобгарлик киритиш назарда тутилмоқда.

- коррупцияга оид жиноятлар учун жавобгарлик кучайтирилмоқда.

- барча давлат органи ва ташкилотларида кадрлар билан ишлаш, хўжалик ишлари, молия-иқтисод бўлинмалари ва назорат функциясига эга тузилмалар раҳбарларини ҳар 5 йилда ротация қилиш ҳамда суиистеъмолчиликларнинг олдини олиш бўйича бошқа механизмларни жорий этиш чоралари кўзда тутилмоқда.

- Коррупцияга қарши курашиш агентлигининг ваколатларини кенгайтириш мақсадида унга манфаатлар тўқнашуви билан боғлиқ ҳар қандай ҳолатлар аниқланганда шартнома, буйруқ ва бошқа ҳужжатларни тўхтатиш тўғрисида тақдимнома киритиш ёки уни бекор қилиш бўйича судга даъво киритиш ҳуқуқи берилади.

- коррупцияга қарши ички назорат (комплаенс-назорат) тузилмалари фаолияти барча вазирлик ва идоралар, давлат улуши 50 фоиздан юқори бўлган йирик ташкилотлар ва банклар, вилоят ҳокимликларида мавжуд штат бирликлари доирасида йўлга қўйилиши белгиланмоқда.

- Давлат бошқаруви академияси томонидан давлат хизматчиларини коррупцияга қарши курашиш бўйича ўқитишнинг “ҳалоллик вакцинаси”га асосланган тизимини жорий этиш белгиланмоқда.

- 2021–2022 йилларга мўлжалланган коррупцияга қарши курашиш бўйича давлат дастури тасдиқланиб, унинг ижросини назорат қилиш Коррупцияга қарши курашиш миллий кенгашига юклатилмоқда.

- коррупцияга қарши курашишнинг ҳуқуқий асосларини шакллантириш мақсадида “Давлат фуқаролик хизмати тўғрисида”ги, “Манфаатлар тўқнашувини тартибга солиш тўғрисида”ги, “Давлат хизматчиларининг даромадлари ва мол-мулкини декларация қилиш тўғрисида”ги қонунлар лойиҳалари ишлаб чиқилиши белгиланмоқда.

Таъкидлаш лозимки, мазкур Фармон мамлакатимизда коррупцияга қарши курашишнинг янги механизмларини жорий этишга, мазкур соҳада амалга оширилаётган ишларни тизимлаштиришга ҳамда бу борада ҳуқуқбузарлик содир этган шахсларга нисбатан жиноий жавобгарликдан ташқари, қўшимча жазо сифатида кейинги фаолиятида ҳам қатъий чекловлар ўрнатишга қаратилган.

Давлатимиз раҳбари таъкидлаганидек, “Жамиятимизда коррупция иллати ўзининг турли кўринишлари билан тараққиётимизга ғов бўлмоқда. Бу ёвуз балонинг олдини олмасак, ҳақиқий ишбилармонлик ва инвестиция муҳитини яратиб бўлмайди, умуман, жамиятнинг бирорта тармоғи ривожланмайди”.

Дарҳақиқат, коррупция келтирадиган зарар барча давлатлар учун тенг саналиб, мазкур иллат давлатнинг турли соҳаларига, хусусан, сиёсий, иқтисодий, ижтимоий, маданий жабҳаларида амалга оширилаётган ислоҳотларга ҳамда мамлакатнинг халқаро майдондаги имиджи ва инвестициявий жозибадорлигига салбий таъсир кўрсатади.

Айнан шу маънода, давлатимиз раҳбари томонидан имзоланган фармон ва қарор Ўзбекистон “Адолат” СДПнинг “Коррупцияни илдизи билан йўқотамиз!” чақириғи билан ҳамоҳанглиги партиянинг сиёсий платформасида белгиланган вазифаларнинг долзарблилиги ва ҳаётийлигидан далолатдир.

Иномжон КУДРАТОВ,

Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутати,

Демократик институтлар, нодавлат ташкилотлар ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари қўмитаси раиси ўринбосари