Endi fuqarolar ham qonun loyihalarini taklif qilish huquqiga ega boʻladi

Mamlakatimizda inson, uning hayoti, erkinligi, shaʼni, qadr-qimmati va boshqa daxlsiz huquqlari oliy qadriyat hisoblanadi. Shu boisdan, yangilanayotgan Konstitutsiyamizda ham inson qadri, uning huquqlarini har jabhada daxlsiz boʻlishi qatʼiy belgilab berilmoqda.

Jumladan, 1992-yil Bosh qomusimiz qabul qilingandan buyon unga kiritilgan oʻzgartirishlar asosan davlat boshqaruvi va saylov qonunchiligiga oid boʻlgan boʻlsa, bu galgi oʻzgartirishlardagi asosiy yangilanishlar aynan insonning huquq va erkinliklarini himoya qilishning kafolatlarini hamda ijtimoiy himoyasini kuchaytirishga qaratilganligi bilan yanada ahamiyatlidir.

Xususan, yangi tahrirdagi Konstitutsiyaning 33-moddasiga muvofiq sudlar faoliyati bilan bogʻliq holatlarda fuqarolarning huquqlarini toʻlaqonli taʼminlash kafolatlari kuchaytirilmoqda. Fuqarolar va yuridik shaxslar, agar sud orqali himoya qilishning boshqa barcha vositalaridan foydalanib boʻlingan boʻlsa, sudda koʻrib chiqilishi tugallangan muayyan ishda sud tomonidan oʻziga nisbatan qoʻllanilgan qonunning Konstitutsiyaga muvofiqligi toʻgʻrisidagi shikoyat bilan Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy sudiga murojaat qilishga haqli ekani belgilanmoqda.

Bu esa, sudda koʻrib chiqilgan har qanday masala yakunda inson manfaatlariga hamohang tarzda adolatli koʻrib chiqilishini taʼminlashga xizmat qilishi shubhasiz. Shuningdek, kiritilayotgan yana bir muhim oʻzgartish bu — shaxsning sudlanganligi va bundan kelib chiqadigan huquqiy oqibatlar uning qarindoshlari huquqlarini cheklash uchun asos boʻlmasligidir.

Bizga maʼlumki, yillar davomida koʻplab fuqarolarimiz qaysidir qarindoshining bilib yoki bilmasdan qilgan jinoyati sabab koʻplab huquqlardan mahrum qilingan edi. Soʻnggi olti yillikdagi islohotlar sabab qonunchilikdagi bunday noxolis norma bartaraf etildi. Endilikda ushbu norma Konstitutsiya darajasida mustahkamlab qoʻyilmoqda. Bu esa, koʻplab malakali kadrlarga oʻz sohasi boʻyicha mehnat qilib vatanimiz ravnaqiga hissa qoʻshishi uchun imkoniyat yaratib bermoqda.

Albatta, yangi Konstitutsiya orqali inson huquqlarini taʼminlashga doir koʻplab oʻzgartirishlar kiritilmoqda. Ushbu oʻzgartirishlar bilan bir qatorda fuqarolarga davlat va jamiyat boshqaruvining barcha bosqichlarida faol ishtirok etish, har bir qabul qilinayotgan muhim hujjatlar ijrosida oʻz ovoziga ega boʻlish imkoniyati ham yaratib berilmoqda.

Xususan, Oʻzbekiston Respublikasining saylov huquqiga ega boʻlgan, yuz ming nafardan kam boʻlmagan fuqarolariga birgalikda Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti, davlat hokimiyatining oliy vakillik organi orqali Qoraqalpogʻiston Respublikasi, Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasi deputatlari, Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi kabi qonunchilik tashabbusini koʻrsatish imkoniyati berilmoqda.

Endilikda, mamlakatimiz va xalqimiz taraqqiyotiga befarq boʻlmagan faol fuqarolar jamiyat manfaatlari uchun zid deb hisoblaydigan qonunchilikni oʻzgartirish, yoki boʻlmasa, ijtimoiy-iqtisodiy muammolarni hal etish uchun zarur deb bilgan qonunchilikni qabul qilish boʻyicha oʻz tashabbuslarini bildirishlari mumkin boʻladi.

Umuman olganda Yangi Oʻzbekistondagi oʻzgarishlarga hamohang tarzda oʻzgartirilayotgan Konstitutsiyamizning qabul qilinishi har birimizning ertangi kunimiz kafolatidir. Shu bois, barchamiz 30-aprel kuni yangi tahrirdagi Konstitutsiyamizni qabul qilish boʻyicha boʻlib oʻtadigan referendumda faol ishtirok etishimiz darkor.

Maxfirat Xushvaqtova,
Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputati