Millat tarbiyachilariga ehtirom

Bugun yurtimizda xotin-qizlarning huquq va erkinliklari, qonuniy manfaatlarini mustahkamlash, davlat boshqaruvidagi, jamiyat va davlat hayotidagi rolini kuchaytirishga alohida eʼtibor qaratilmoqda. 

Shu bois mamlakatimizda ayol rahbarlar – vazirlar, hokimlar, ishlab chiqarish birlashmalari, bank va kompaniyalar raislari, huquq-tartibot idoralarida masʼul vazifalarda xizmat qilayotgan opa-singillarimiz soni ortib bormoqda. 

“Adolat” SDPdan Oliy Majlis Qonunchilik palatasiga saylangan deputatlarimizning 13 nafari (61,9%) hamda partiyamizdan saylangan senatorlarning 3 nafarini xotin-qizlar tashkil etayotir. Xalq deputatlari hududiy Kengashlariga saylangan deputatlarning 35 nafarini (34%), mahalliy Kengashlariga saylangan deputatlarning 219 nafarini (29,6%) hamda partiya tizimida faoliyat yuritayotgan xodimlarning 76 nafarini xotin-qizlar tashkil etadi.

Partiyamiz jamiyatda xotin-qizlarning oʻrnini alohida taʼkidlab, ularning siyosiy faolligini oshirish lozimligini eʼtirof etib keladi. Xotin-qizlarning munosib mehnat qilishi, qobiliyati, salohiyatini roʻyobga chiqarishi uchun shart-sharoit yaratish, jamiyatdagi oʻrni va maqomini mus­tahkamlashga koʻmaklashish partiyamizning muhim vazifalaridan biridir.

“Oʻzbekiston Respublikasining Kons­titutsiyasiga oʻzgartish va qoʻshimchalar kiritish toʻgʻrisida”gi Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy qonuni loyihasining muhokamalarida ham partiyaning “Ayollar qanoti” kengashi aʼzolari ishtirokida “Kons­titutsiyaviy islohotlarda xotin-qizlarning oʻrni” mavzusida 500 dan ortiq davra suhbatlari tashkil etildi va partiya faollari tomonidan 800 ga yaqin takliflar berildi. 

Maʼlumki, yangilanayotgan Kons­titutsiya loyihasida xotin-qizlarning huquqlarini himoya qilish yuzasidan bir qator normalar belgilanmoqda. Xususan, yangi Konstitutsiya loyihasining 58-moddasida “Xotin-qizlar va erkaklar teng huquqlidirlar. Davlat xotin-qizlar va erkaklarga jamiyat hamda davlat ishlarini boshqarishda, shuning­dek, jamiyat va davlat hayotining bosh­qa sohalarida teng huquq va imkoniyatlarni taʼminlaydi” deb belgilab qoʻyilmoqda. 

Yangilanayotgan Konstitutsiyaga koʻra, davlat xotin-qizlar va erkaklarga jamiyat hamda davlat ishlarini bosh­qarishda, shuningdek, jamiyat va davlat hayotining boshqa sohalarida teng huquq va imkoniyatlarni taʼminlaydi. Demak, xotin-qizlar ishda, oilada yoki jamiyatda kamsitilmaydi. Yangilanayotgan Kons­titutsiyaga koʻra, ayollarning ishga olinishidagi toʻsiqlarga barham beriladi. Jumladan, ayollarning dek­ret taʼtiliga chiqishlari munosabati bilan ularni ishga olishdan bosh tortish qonunan taqiqlanmoqda. Yaʼni, yosh bolali yoki homilador ayollarning mehnat huquqlari qonun bilan himoyalanadi. 

Yurtimizda xotin-qizlarning huquq­larini qonunchilik doirasida mus­tahkamlash, ularni har tomonlama qoʻllab-quvvatlash tizimini yanada takomillashtirishga qaratilgan 20 dan ortiq normativ-huquqiy hujjatlar qabul qilingan. Shuning­dek, ijtimoiy, iqtisodiy va siyosiy sohalarda ayollar va erkaklar uchun teng huquq va imkoniyatlarni taʼminlash maqsadida 2030-yilga qadar Oʻzbekiston Respub­likasida gender tenglikka erishish strategiyasi ishlab chiqilgan.

Gender tengligi nafaqat huquqlarning tengligini nazarda tutadi, balki erkaklar va ayollar huquqlarini amalga oshirishda teng imkoniyatlarni, shuningdek, natijalar teng­ligini taʼminlash orqali ularning huquqiy maqomini oʻrnatishga qaratilgandir.

Erkak va ayollar tengligi gʻoyasini yunon olimi Antifont oʻz asarlarida qoʻllab: “Tabiat barchani: ayollarni ham, erkaklarni ham teng qilib yaratadi, lekin odamlar insonlarni tengsiz holatga soluvchi qonunlarni ishlab chiqishadi”, deb taʼkid­lagan. Barchamizga maʼlumki, 1948-yilda BMT Bosh assambleyasi tomonidan qabul qilingan Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasida erkak va ayollarning tengligi alohida eʼtirof etilgan boʻlib, mazkur hujjatning 1-moddasida “Hamma odamlar oʻz qadr-qimmati hamda huquqlarida erkin va teng boʻlib tugʻiladilar. Ularga aql va vijdon ato qilingan, binobarin, bir-birlariga nisbatan birodarlik ruhida munosabatda boʻlishlari kerak”, deyilgan. BMT tomonidan 1966-yilda qabul qilingan yana bir xalqaro hujjat – Fuqarolik va siyo­siy huquqlar toʻgʻrisidagi xalqaro paktning 3-moddasiga koʻra: “Mazkur paktda ishtirok etuvchi davlatlar erkaklar va ayollar uchun ushbu Paktda koʻrib chiqilgan barcha fuqarolik va siyosiy huquqlardan bir xilda foydalanishini taʼminlash majburiyatini oladi”. 

Yuqorida qayd etilgan xalqaro hujjatlarni ratifikatsiya qilgan mus­taqil davlatimizda xalqaro huquqning umumeʼtirof etilgan talablaridan kelib chiqib yangilanayotgan Konstitutsiyada ayollar va erkaklar tengligi masalasiga jiddiy ahamiyat berilmoqda. 

Muxtasar qilib aytganda, ayollarni ardoqlash, ogʻirini yengil qilish, huquq va manfaatlarini qonuniy mustahkamlashga davlatimiz tomonidan katta ahamiyat berilmoqda. Zotan, opa-singillarimizga munosib mehnat va turmush sharoitini yaratishda faol boʻlish, ularni ilm olishga, jamiyatda faol boʻlishga undash nafaqat partiya­larning, balki barchamizning ham vazifamiz, ham muqaddas insoniy burchimizdir. Zero, ayol – jamiyat koʻzgusi, millat tarbiyachisi. Chunki, ular kelajagimiz egalarining jonajon Vatanimiz ravnaqi va osoyishtaligi, xalqimiz farovonligi yoʻlida sadoqat bilan xizmat qiladigan barkamol insonlar sifatida voyaga yetishida muhim rol oʻynaydilar.

Gulniso SAIDOVA,
“Adolat” SDP Siyosiy Kengashi Markaziy apparati
Ayollar va yoshlarning siyosiy faolligini oshirish boshqarmasi boshligʻi