Xotin-qizlar va bolalar huquq hamda manfaatlarini himoya qilishning huquqiy asoslari mustahkamlanmoqda

Bugun, 5-aprel kuni Senatning navbatdagi yalpi majlisi oldidan Sud-huquq masalalari va korrupsiyaga qarshi kurashish qo‘mitasi majlisi bo‘lib o‘tdi. 

Unda Senat a’zolari, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Jo‘qorg‘i Kengesi, xalq deputatlari viloyatlar va Toshkent shahar Kengashlari doimiy komissiyalari raislari, ekspertlar, mutasaddi vazirlik va idoralar hamda ommaviy axborot vositalari vakillari ishtirok etdi.

Majlisda bir qator muhim masalalar muhokama qilindi.

Dastlab “Xotin-qizlar va bolalar huquqlari, erkinliklari hamda qonuniy manfaatlarini ishonchli himoya qilish tizimi yanada takomillashtirilishi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi Qonun muhokama qilindi.

Qayd etilganidek, Qonun bilan «Prokuratura to‘g‘risida»gi, «Bola huquqlarining kafolatlari to‘g‘risida»gi, «Vasiylik va homiylik to‘g‘risida»gi, «Xotin-qizlar va erkaklar uchun teng huquq hamda imkoniyatlar kafolatlari to‘g‘risida»gi va boshqa jami 9 ta qonunga hamda Jinoyat, Jinoyat-protsessual, Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi, Oila va Mehnat kodekslariga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilmoqda.

Ushbu Qonun bilan xotin-qizlar va bolalar huquqlarini himoya qilishga oid bir qator muhim normalar kiritilmoqda, turli xildagi zo‘ravonlik ko‘rinishlariga, shu jumladan, oiladagi zo‘ravonlikka qarshi ma’muriy va jinoiy javobgarlik choralari belgilanmoqda hamda bunday turdagi jinoyatlar uchun yengillashtiruvchi holatlarni qo‘llamaslik nazarda tutilmoqda.

Xususan, “oilaviy (maishiy) zo‘ravonlik”, “ta’qib etish” kabi tushunchalar kiritilib, ushbu huquqbuzarliklar uchun tegishli ravishda ma’muriy hamda jinoiy javobgarliklar belgilanmoqda.

Jinsiy zo‘ravonlik, shu jumladan, voyaga yetmaganlarga nisbatan jinsiy zo‘ravonlik sodir etgan shaxslarga nisbatan endilikda qonunchilikda ko‘zda tutilgan yengilliklarning berilmasligi nazarda tutilmoqda.

Voyaga yetmaganlar bilan jinsiy aloqa qilganlik yoki unga nisbatan uyatsiz-buzuq harakatlar qilganlik uchun hukm qilingan shaxslarga nisbatan jazoni o‘tashdan muddatidan ilgari shartli ozod qilish qo‘llanilmasligi hamda ularga nisbatan kuchliroq jazo choralari ko‘zda tutilmoqda.

Xotin-qizlarga nisbatan “shilqimlik” qilganlik uchun ma’muriy javobgarlik belgilanmoqda.

Tazyiq va zo‘ravonlikdan jabrlanuvchiga beriladigan himoya orderining muddati sud tomonidan 1 yilgacha uzaytirilishi belgilanmoqda hamda tazyiq o‘tkazgan yoki zo‘ravonlik sodir etgan shaxslarga nisbatan qo‘shimcha cheklovlar o‘rnatilmoqda.

Senatorlar tomonidan muhokamalar jarayonida mazkur Qonun xotin-qizlar hamda voyaga yetmaganlarga nisbatan sodir etilayotgan turli xil zo‘ravonlik holatlariga nisbatan qat’iy jazo choralarini belgilash bilan bir qatorda bunday salbiy holatlarning oldini olish maqsadida Senat ishchi guruhi tomonidan ishlab chiqilganligi alohida ta’kidlab o‘tilib, mazkur o‘zgartirishlar tezroq amaliyotga tatbiq etilishi lozimligi qayd etildi.

Shuningdek, majlisda Oliy Majlis Inson huquqlari bo‘yicha vakilining (ombudsman) 2022-yildagi faoliyati to‘g‘risidagi hisoboti muhokama qilindi.

Senatorlar tomonidan sohada bir qator ijobiy ishlar amalga oshirilganligi, xususan, takroriy murojaatlarning kamayishiga erishilganligi, inson huquqlari va erkinliklari sohasida aniqlangan qonun buzilishlarini bartaraf etish bo‘yicha ta’sir choralar ko‘rilganligi hamda ommaviy axborot vositalari orqali targ‘ibot tadbirlari soni oshganligi qayd etilib, shu bilan birga e’tibor qaratilishi lozim bo‘lgan qator masalalar ham mavjudligi aytib o‘tildi.

Muhokamalar natijasida Qo‘mitaning tegishli qarorlari qabul qilinib, mas’ul tashkilot va idoralarga tegishli vazifa va tavsiyalar berildi.